Thứ Năm, 4 tháng 9, 2025

Saigon Medical School (Dai Hoc Y Khoa Saigon)

The Saigon Medical School, Vietnam, before April 1975, with its main facility located on Hong Bang Street, Cholon, its teaching hospitals: Cho Ray, Binh Dan, Nhi Dong,.. and its professors: Pham Bieu Tam, Nguyen Huu, Tran Ngoc Ninh,Hoang Tien Bao, Dang Van Chieu, Nguyen Van Hong, Nguyen Ngoc Huy..

"The basic sciences complex of the Faculties of Medicine and Dentistry was located in the Cholon section of Saigon on a 15-acre tract of land. Construction was begun in the spring of 1963 and completed in the fall of 1966, at a total cost of $2,700,000 (U.S.), of which the U.S. and half by the Republic of Viet Nam paid approximately half. Original plans called for the construction of a teaching hospital on adjacent land, but those plans were not fulfilled. The complex included four main buildings connected by a broad, two-story passageway. The two major structures, North Building and South Building, were four stories high. Between them were two smaller buildings, one containing the library and the cafeteria, the other a 450-seat auditorium. The North Building included the departments of gross anatomy, physiology and pharmacology, and animal surgery, and the animal vivarium, central administrative offices, and two 200-seat classrooms. The South Building included the departments of histology and embryology, pathology and biochemistry, and microbiology. On the ground floor were the Dental Outpatient Clinic and Dental Technical Laboratories and another 200-seat classroom. The South Building also included the administrative offices of the American Dental Association, AMA, and USAID. The clinical instruction of medical students was carried out at eight different hospitals in the Saigon area. When the AMA project began, Cho Ray Hospital was probably the major teaching hospital, with full clerkships in internal medicine and general surgery. General surgery was also taught at Binh Dan Hospital, as well as urology, orthopedic surgery, ophthalmology, and dermatology. Pediatrics and pediatric surgery were taught at Nhi Dong Hospital. Obstetrics and gynecology were taught at Hung Vuong and Tu DU Hospitals. Nguyen Van Hoc Hospital was being constructed as general teaching hospital for clerkships in internal medicine, surgery, pediatrics, and obstetrics. Only one hospital, Binh Dan, was under the control of the Ministry of Education and the medical school; all members of the professional staff were members of the faculty. All other hospitals were under the Ministry of Health and there was no relationship between staff membership and faculty appointment." Saigon Medical School, An experiment In International Medical Education,(from: An Account of the American Medical Association's Medical Education Project in South Vietnam, 1966-1975 By C. H. William Ruhe, M.D., Norman Hoover, M.D. and Ira Singer, Ph. D.) (American Medical Association ,1988)


Trường Y khoa Sài Gòn, Việt Nam, trước tháng 4 năm 1975, với cơ sở chính đặt tại đường Hồng Bàng, Chợ Lớn, cùng các bệnh viện thực hành: Chợ Rẫy, Bình Dân, Nhi Đồng… và các giáo sư: Phạm Biểu Tâm, Nguyễn Hữu, Trần Ngọc Ninh, Hoàng Tiến Bảo, Đặng Văn Chiêu, Nguyễn Văn Hồng, Nguyễn Ngọc Huy...

Khu phức hợp khoa học cơ bản của Khoa Y và Khoa Nha nằm tại khu vực Chợ Lớn, Sài Gòn, trên khu đất rộng 15 mẫu. Công trình khởi công vào mùa xuân năm 1963 và hoàn thành vào mùa thu năm 1966, với tổng chi phí 2.700.000 USD, trong đó Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng Hòa mỗi bên đóng góp khoảng một nửa. Kế hoạch ban đầu dự tính xây thêm một bệnh viện giảng dạy trên khu đất liền kề, nhưng dự án đó đã không được thực hiện.

Khu phức hợp gồm bốn tòa nhà chính nối liền nhau bằng một hành lang lớn hai tầng. Hai công trình lớn nhất – Tòa BắcTòa Nam – cao bốn tầng. Ở giữa là hai tòa nhỏ hơn: một tòa dành cho thư viện và nhà ăn, tòa kia là giảng đường 450 chỗ ngồi.

  • Tòa Bắc gồm các bộ môn: giải phẫu đại thể, sinh lý học và dược lý, phòng phẫu thuật động vật, chuồng thực nghiệm động vật, văn phòng hành chính trung tâm và hai giảng đường 200 chỗ.

  • Tòa Nam gồm các bộ môn: mô học và phôi học, bệnh lý học, sinh hóa và vi sinh. Tầng trệt có Phòng khám ngoại trú Nha khoa, phòng thí nghiệm kỹ thuật Nha khoa và thêm một giảng đường 200 chỗ. Tòa Nam cũng đặt văn phòng hành chính của Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), Hội Y khoa Hoa Kỳ (AMA) và USAID.

Việc giảng dạy lâm sàng cho sinh viên y khoa được thực hiện tại tám bệnh viện khác nhau ở khu vực Sài Gòn. Khi dự án AMA bắt đầu, Bệnh viện Chợ Rẫy có lẽ là bệnh viện giảng dạy chính, với chương trình thực tập đầy đủ về nội khoa và ngoại tổng quát. Ngoại tổng quát cũng được giảng dạy tại Bệnh viện Bình Dân, cùng với tiết niệu, chấn thương chỉnh hình, nhãn khoa và da liễu. Bệnh viện Nhi Đồng đảm trách nhi khoa và ngoại nhi. Bệnh viện Hùng VươngTừ Dũ phụ trách sản khoa và phụ khoa. Bệnh viện Nguyễn Văn Học đang trong quá trình xây dựng để trở thành bệnh viện giảng dạy tổng hợp, dành cho thực tập nội khoa, ngoại khoa, nhi khoa và sản khoa.

Chỉ có Bệnh viện Bình Dân thuộc sự quản lý của Bộ Giáo dục và Trường Y; toàn bộ đội ngũ chuyên môn đều là thành viên giảng viên. Các bệnh viện khác trực thuộc Bộ Y tế và không có sự liên kết giữa đội ngũ nhân viên với chức danh giảng viên.


Nguồn: “Saigon Medical School, An Experiment in International Medical Education” – Trích từ báo cáo dự án Giáo dục Y khoa của Hội Y khoa Hoa Kỳ (AMA) tại Việt Nam Cộng Hòa, 1966–1975,
Tác giả: C. H. William Ruhe, M.D., Norman Hoover, M.D., và Ira Singer, Ph.D. (American Medical Association, 1988).

Thứ Sáu, 29 tháng 8, 2025

THI VÀO TRƯỜNG Y SÀI GÒN THỜI 1971-1974

Dinh-Van Nguyen 

Nhân cơ hội gần đây trên mạng bàn tán xôn xao về tuyển vào học trường Y HCM năm học 2025, tôi ghi lại chuyện thi vào trường Y Sài Gòn trước đây mà tôi là đợt cuối cùng (1974) như một nhân chứng một thời đã qua. Chắc chắn thông tin của mình còn nhiều thiếu sót, rất cá nhân và có thể có cái nọ xọ cái kia (đã 50 năm rồi còn gì!), mong các bạn đồng khóa và đàn anh đàn chị chỉnh sửa thêm, kẻo chúng ta ra đi hết thì không còn ai kể lại!
Thật ra cách thi cử vào trường Y Sài Gòn mỗi thời kỳ một khác (thời anh tôi thi vào năm 1962 có khác), tôi chỉ kể lại các kỳ thi sửa đổi từ năm 1971-1974 mà thôi. Tôi có “may mắn” thi cả 3 kỳ, dự tính là nếu không đậu thì thi luôn 10 kỳ, xong rồi mở lớp dạy luyện thi luôn, hi hi! Sở dĩ gọi là may mắn vì thời ấy có chế độ hoãn dịch áp dụng cho 3 trường hợp: lý do học vấn (học đúng tuổi, đúng năm), lý do gia cảnh (con trai một trong gia đình), và lý do sức khỏe (không đủ điều kiện sức khỏe). Không rơi vào 3 trường hợp trên là đi lính tuốt. 3 năm đầu tôi được hoãn dịch nhờ lý do học vấn (học đúng theo năm ở ĐH Khoa Học). Đến khi đậu vào năm nhất trường Y thì quá tuổi học vấn, tôi phải học cả 2 bên, đến nửa năm đuối quá phải bỏ bên ĐH Khoa Học, hy vọng sẽ được hoãn dịch tiếp vào năm sau với lý do sức khỏe (cận nặng) thì năm 1975 miền Nam thua cuộc.
1. ĐIỀU KIỆN NỘP ĐƠN THI
Trước đó trường Y học 7 năm, 1 năm dự bị và 6 năm y khoa. Dường như từ năm 1971 thì năm dự bị được giao cho ĐH Khoa Học (tức là ĐH Tổng Hợp bây giờ). Thay vì thi thẳng vào y để học năm dự bị trực tiếp thì SV phải ghi danh (không thi) vào ĐH Khoa Học để lấy chứng chỉ dự bị năm thứ nhất của ĐH Khoa Học. Đậu chứng chỉ nầy rồi mới đủ điều kiện thi vào năm nhất Y Khoa.
Các chứng chỉ dự bị thời đó là SPCN (Lý-Hóa-Vạn vật), Sinh Lý-Sinh Hóa, và MPC (? Toán-Lý-Hóa), MGP ( Toán Lý ). Số SV ghi danh học 3 chứng chỉ nầy độ 7-10 ngàn người/năm và đậu chứng chỉ khoảng chừng 2 ngàn người (tôi không có số liệu ở đây, chỉ ước chừng, không chính xác.). Vì số SV ghi học quá đông, trường không đủ chỗ chứa, ai học Sinh Lý-Sinh Hóa phải lên chi nhánh ở Thủ Đức học.
2. TIÊU CHUẨN TUYỂN
Cầm được chứng chỉ dự bị Khoa Học trong tay rồi mới nộp đơn thi vào trường Y Sài Gòn. Tổ chức thi lần đầu tiên số thí sinh còn ít (độ 2-3 ngàn), nhưng những năm kế tiếp số thí sinh ngày càng nhiều hơn do số thí sinh thi rớt dôi ra tiếp tục thi tiếp năm sau như tôi, hi hi! Đến kỳ thi năm 1974 thì ít nhất phải hơn 5 ngàn người thi vào 200 chỗ năm nhất trường Y. Sở dĩ tôi ước đoán như trên là vì thí sinh được xếp số báo dah theo vần A, B, C mà vần mình là V (áp chót), nên nhìn số báo danh có thể đoán chừng được số người thi.
Các môn thi gồm: Lý Hóa, Vạn Vật (Sinh Vật), Sinh ngữ (Ngoại ngữ) Anh hoặc Pháp, dường như 2 môn vào buổi sáng và 1 môn vào buổi chiều. Trong khi đề Lý Hóa thì trình độ thí sinh ngang ngửa nhau, đề Sinh ngữ thì học sinh trường Tây ăn đứt. Khó nuốt nhất là môn Vạn Vật (chắc do cô Lạng bên Khoa Học ra đề với sự tiếp sức của cô Nhuận Ký sinh trùng). Đề thi nầy vượt quá kiến thức người đậu chứng chỉ dự bị Khoa học vì toàn hỏi tên khoa học mấy con thú và ký sinh trùng! Lần thi cuối tôi nhờ học chứng chỉ Động vật 1 và 2 cha Hoàng Quốc Trương (là anh của thầy Hoàng Tiến Bảo) mới qua khỏi con trăng! Thêm nữa các kiến thức tiếng Anh từ hội Việt Mỹ và trường Anh ngữ Dziên Hồng cũng giúp ích khá nhiều, chứ làm sao cự nổi tiếng Pháp của SV trường Tây! Sau 2 lần thi rớt, tôi đậu hạng 19/220 trong lần thi thứ ba. Ngày báo kết quả thi mình không thèm đi coi vì cứ đinh ninh là sẽ rớt nữa, dè đâu ông bạn thân BS Nguyễn Đức Khoan (SBCK2) chạy tới nhà báo tin!
3. SĨ SỐ LỚP HỌC
Như vậy lúc ấy trường Y Sài Gòn chỉ tuyển 200 SV, kèm theo số liste d'attente (waiting list), số nầy cũng được vào luôn vì có một số thi đậu lại không học. Danh sách chính thức niên học 1974 tôi nắm được là 172 người.
Sau 1975, trường Y khoa Minh Đức của thầy Bùi Duy Tâm được sáp nhập vào trường Y Sài Gòn, lớp tôi nhận thêm vài chục SV nữa, rồi đến năm thứ 5 nhận thêm vài SV từ trường Hà Nôi và Huế vào. Đây là những năm biến động nhất, kẻ ở người đi, phong trào vượt biên rầm rộ. Số SV ban đầu là 316 chỉ còn lại 162 người ngày ra trường.
Xin nói rõ thêm là miền Nam thời bấy giờ chỉ có 3 trường Y: Sài Gòn, Huế, Minh Đức. Trường Minh Đức là trường tư, do bên Công giáo lập ra. Năm 75 bị giải thể và lứa đầu tiên chưa ra trường.
4. CHƯƠNG TRÌNH HỌC NĂM 1
Chủ yếu sáng học lý thuyết, chiều thực tập, chưa đi BV. Có 4 môn học chính:
▪️Cơ thể học (Giải phẫu học bây giờ): do thầy Nguyễn Ngọc Kính làm chủ nhiệm và thầy Hoàng tiến Bảo tham gia giảng dạy. Thầy Kính có tật đi trễ, bù lại dạy quá giờ. Vào lớp là tiếp tục bài hôm trước đang đứt ngang (có khi chúng tôi hí hoái ghi bài nủa chừng thì thầy biến mất tăm), thao thao bất tuyệt vẽ hình chật cả bảng. Thú thật là chúng tôi “bơi”với thầy, nếu không nhờ cuốn Grant’s Atlas thì rớt là cái chắc vì đa phần không hiểu thầy nói gì! Thầy Bảo thì giảng dễ hiểu hơn, bài đơn giản hơn, nhưng toàn là phần xương xẩu nên không hấp dẫn mấy đối với tôi.
Tiện đây nói thêm về hang Meckel với ông bạn già Phùng Trung Hùng và Nguyễn Văn Giáp. Thường sau khi học lý thuyết trên giảng đường xong, chúng tôi xuống quán cơm Ma Sơ ăn rồi nghỉ một tí để vào thực tập buổi chiều. Dù có thực tập bên Mô Phôi hay bên khu Cơ thể học viện, bọn nầy đều tụ tập trải khăn nằm nghỉ ở các ngóc ngách dọc theo hành lang khu Cơ thể học viện. Có 1 chỗ mát, sàn gạch láng bóng, anh em hay tụ ở đó tán dóc, hỗn danh hang Meckel phát xuất từ đó.
▪️Sinh lý học: môn học lý thú nhất với chủ nhiệm là thầy Trần Vỹ, nhưng lại dạy dở nhất. Y như mỗi khi thầy làm bay mất tờ giấy thì không biết nói gì, phải tìm ra tờ giấy ấy mới giảng tiếp được. Giảng lôi cuốn nhất là thầy Lê Sỹ Quang từ Mỹ về, lối giảng khác hẳn các thầy Pháp học. Không hiểu sao lúc ấy tôi đọc hết cuốn Guyton một cách say mê mà đến giờ còn tự thán phục mình! Cách hành văn của Guyton quá hay.
▪️Sinh hóa: với thầy Bùi Duy Tâm. Vô ngày đầu tiên là bắt SV phát âm các thuật ngữ y khoa tiếng Anh cho đúng! Thầy Tâm giảng bài rất dễ hiểu. Môn nầy đối với chúng tôi không quá khó vì đã có kiến thức từ bên dự bị Khoa Học. Môn học nầy lại có thầy Lê Phục Thủy, cũng từ Mỹ mới về, giảng cũng rất lôi cuốn và kích thích sự tìm hiểu của SV. Nói chung năm nhất 2 ông thầy trẻ Lê Sỹ Quang và Lê Phục Thủy là sáng chói nhất.
▪️Mô Phôi: của cha Lichtenberger và thầy Tiêu Minh Thu. Đặc điểm môn học nầy là cours quay ronéo toàn tiếng Pháp. Dân gốc trường Việt rất khổ. Cha Lichtenberger giảng bằng tiếng Pháp đã đành, còn thầy Thu tiếng Việt cũng nói tiếng ba rọi nên đôi lúc không hiểu được. Tôi còn nhớ giảng bài “cái pô” không biết là gì, hóa ra là cái “peau” là giảng về da.
Vài dòng ghi chép, hy vọng có bạn bổ sung thêm.
Tháng 8/2025

Chủ Nhật, 24 tháng 8, 2025

Tản Mạn Kiến Trúc - 散漫建築 - Architecture Excursions: Trường Đại học Y khoa Sài Gòn (Đại học Y Dược TP.HCM)

 Đại học Y Dược TP.HCM là một công trình tiêu biểu của trào lưu “kiến trúc Hiện đại” diễn ra tại miền Nam Việt Nam trong giai đoạn 1960–1990, với đặc trưng khối nhà vuông vắn, hệ hoa gió bằng đá mài và bề mặt đá rửa xám, kết hợp không gian cây xanh nhằm thích ứng với khí hậu nhiệt đới. Công trình được thiết kế bởi công ty Smith, Hinchman & Gryllis Architects (Detroit, Michigan, nay là The Smith Group), chuyên về quy hoạch cơ sở y tế. Dự án được Chính phủ Hoa Kỳ tài trợ một phần, vì vậy công ty SHG được chọn để quản lý thiết kế và xây dựng quy hoạch phù hợp với chương trình giảng dạy.

Theo các tài liệu lưu trữ, KTS Ngô Viết Thụ là đối tác phía Việt Nam trong việc thiết kế và hoàn thiện ngôi trường này. Dựa trên tài liệu quy hoạch của SHG, ông chịu trách nhiệm thiết kế tổng thể, áp dụng các kỹ thuật kiến trúc truyền thống và đưa vào công trình lớp brise-soleil (tấm chắn nắng), một đặc trưng nổi bật của kiến trúc miền Nam thời kỳ đó. Lớp chắn nắng này đồng thời tạo thành hệ tường đôi, giúp công trình thích ứng với khí hậu nhiệt đới. Ông cũng sử dụng các cấu kiện chắn nắng bê tông đúc sẵn, một giải pháp đã được áp dụng trong các dự án trước đây của vị kiến trúc sư. Kết quả là một công trình kết hợp hài hòa giữa yếu tố hiện đại và bản sắc Việt Nam đã hình thành, ngôn ngữ của công trình đã cho thấy các đặc điểm khá khác biệt với phong cách tối giản hiện đại phổ biến của Hoa Kỳ cùng thời.
Ngày nay, màu xám mang vẻ đẹp thô mộc của vật liệu và ngôn ngữ thời kỳ trước của công trình, cùng những hành lang dài, lớp lam gió thân thuộc và khuôn viên rợp bóng cây xanh lớn hẳn đã trở thành những đặc điểm nhận diện kiến trúc, in dấu trong ký ức của nhiều thế hệ sinh viên và giảng viên Y khoa. Ký ức về khuôn viên trường vẫn được lưu truyền, gắn liền với những giai thoại có nét tinh nghịch của thời sinh viên chẳng hạn như chuyện chỉ cần cầu nguyện ở “hồ bao tử” là sẽ qua được môn thi… Điều đó cho thấy, Kiến trúc Đại học Y Dược không còn dừng lại như một công trình tiêu biểu cho ngôn ngữ biểu đạt riêng của kiến trúc Việt Nam thế kỷ 20 đã qua, mà còn trở thành một điểm mốc ký ức được liên tục nhớ đến của sinh viên và thị dân Thành phố.
Nội dung về kiến trúc hiện đại sẽ được thảo luận trong chuỗi chương trình Chuỗi workshop tìm hiểu kiến trúc miền Nam - Buổi 9 - Kiến trúc hiện đại miền Nam Việt Nam. Mời bạn tìm hiểu về chương trình qua đường dẫn ở phần bình luận.




























Tản Mạn Kiến Trúc - 散漫建築 - Architecture Excursions 

: https://www.facebook.com/tanmankientruc

Tản Mạn Kiến Trúc - 散漫建築 - Architecture Excursions: Dinh Độc Lập

 Hệ rèm đá (brise-soleil) bao phủ xung quanh Dinh Độc Lập thường được diễn dịch là sự cách điệu từ hình dáng đốt trúc - loài cây mang tính biểu tượng về văn hóa. Lớp rèm này do điêu khắc gia Nguyễn Văn Thế thiết kế, ngày nay nó đã trở thành đặc điểm nhận diện của Dinh Độc Lập. Những cột bê tông hấp thụ nhiệt độ, góp phần điều tiết ánh sáng đi vào bên trong, giúp cân bằng vi khí hậu nội thất. Sử dụng hệ rèm đá để cách nhiệt là một trong những giải pháp kiểm soát vi khí hậu được sử dụng rộng rãi trong kiến trúc hiện đại giữa thế kỷ trước, mà ngày nay vẫn còn có khả năng ứng dụng trong thiết kế ngày nay.

Tìm hiểu về kiến trúc modernist cũng là tìm hiểu về câu chuyện của một thời kỳ tìm kiếm phương án về bản sắc và mỹ cảm riêng của miền Nam. Đó là các công trình vừa thể hiện sự khao khát vươn ra quốc tế, vừa thể hiện tinh thần yêu chuộng vốn cổ trong văn hoá dân tộc với việc tiếp thu các đồ hình linh thú, chữ tượng hình… Đồng thời chúng cũng biểu lộ sự kiểm soát thành thạo của thế hệ kiến trúc sư người Việt, trong việc làm chủ các kỹ thuật mới như tạo hình bê tông, cũng như sự am hiểu của họ về khí hậu nhiệt đới.
Những thông tin về kiến trúc hiện đại trong bối cảnh Việt Nam thế kỷ 20 sẽ được thảo luận trong Buổi 9 - Kiến trúc hiện đại miền Nam Việt Nam. Mời quý bạn tìm hiểu và đăng ký qua đường dẫn bên dưới phần bình luận.






















Tản Mạn Kiến Trúc - 散漫建築 - Architecture Excursions 

: https://www.facebook.com/tanmankientruc