Thời Pháp thuộc, sau trường dạy nghề mộc ở Thủ Dầu Một và trường dạy làm đồ gốm ở Biên Hoà thì École de Dessin được thành lập ở Gia Định năm 1913 .
Trường Vẽ Gia Định ( tên gọi lúc đó) tiếp tục phát triển, sau trở thành trường Trang Trí Mỹ Thuật Gia Định, học trình 4 năm, nhằm đào tạo học viên trình độ trung cấp.
Đến thời Đệ Nhất Cộng Hoà có thêm trường Quốc Gia Cao Đẳng Mỹ Thuật Saigon được thành lập. Cùng với trường Cao Đẳng Mỹ Thuật Huế , trường đã góp phần đào tạo nhiều họa sĩ tài danh thời VNCH
x x x
Ngày 19 tháng 6, 2025 vừa qua ( ngày Quân Lực nếu nhớ không lầm), một nhóm họa sĩ xuất thân từ trường Quốc Gia Cao Đẳng Mỹ Thuật Saigon ngày xưa đã tổ chức triển lãm tranh tại Hội Mỹ Thuật trên đường Pasteur Quận 3 Saigon.
Rất vui thấy trong nhóm họa sĩ có Chế Hoà . Hòa là em ruột của Đại K Chế Khánh, và cũng không xa lạ gì với tụi nhỏ, HĐC, Khai, Hưng Con, Lê Nguyên( RIP )vì nhóm “Chợ Rẫy” tụi này đến chơi với Đại K hà rầm .
Nói tới chuyện đến nhà Đại K thì lại nhớ đến món thịt khìa cuốn bánh tráng với rau sống chấm mắm tuyệt cú mèo mà Má (RIP) của Đại K ngày xưa đã làm cho ăn .
Và cũng nhớ đến đàn anh, BS Phạm Quí Hiệp (RIP),thời đó ở trong hẻm đường Tự Đức, hàng xóm rất thân với Đại K. Anh Hiệp trước mình 2 lớp (QYHD 18), là em vợ của Thầy Lê Xuân Chất( Huyết Học), được lớp ưu ái tặng biệt danh “ Hiệp Hù “ vì hay rỉ tai những tin hồi hộp , nhất là những tin liên quan về thi cử làm cả lớp lo bấn cả ruột.
Nhắc lại những kỷ niệm xưa này để thấy rõ mối liên lạc rất thân tình với gia đình Đại K .
Hòa rất dễ thương, hiền lành , ít nói và học giỏi.
Sau khi tốt nghiệp, Hoà nhập ngũ vào trường bộ binh Thủ Đức ( thụ huấn ở Đồng Đế) và về phục vụ cùng đơn vị với nhỏ ( Sư đoàn 7 bộ binh) ban Tâm Lý Chiến.
Lẽ dĩ nhiên, sau 1975, thiếu úy Hoà cũng phải chịu những năm tháng tù đầy qua các trại Thành Ông Năm Hóc Môn , Côn Đảo, Năm Căn Cà Mau . Trong tù, Hoà bị BeriBeri, hai chân yếu liệt, tưởng đâu đi đoong rồi, may mà còn về được. Khi Hoà về thì Đại K đã vượt biên rồi.
Hòa có khiếu vẽ đẹp từ nhỏ, thi tuyển vào trung học Trang Trí Mỹ Thuật Gia Định đậu hạng nhất. Sở trường của chàng là tranh Sơn dầu .
Tuy là một họa sĩ tài hoa, vẽ đẹp, được nhiều người mua tranh nhưng Hòa vẽ tranh chỉ để thỏa mãn lòng đam mê, chỉ là nghề tay trái.
Sau mấy chục năm đầy thử thách, bằng nghị lực, chịu khó và tài năng , Chế Hoà đã vươn lên , tạo dựng cho mình và gia đình một cuộc sống tương đối ổn định . Bây giờ chàng trông coi một nhà máy in ở Thủ Đức với mấy chục nhân viên . Văn phòng Công Ty Tạo Mẫu và In Chế Nhâm ( Tên Ba của Hoà và Đại K) được đặt tại vị trí nhà cũ ở đường Tự Đức, bây giờ là một nhà lầu khang trang do Hoà tự tay vẽ kiểu và thiết kế xây dựng.
Tuy công việc bề bộn, Hoà vẫn không thể bỏ quên cái nghiệp dĩ hội hoạ mà nỗi đam mê vẫn nồng, vẫn đậm trong lòng chàng. Cho nên có chút thì giờ rảnh , chàng lại miệt mài vẽ , cho ra những tác phẩm rất có giá trị
Có thể khẳng định triển lãm tranh vẽ của họa sĩ Chế Hoà đã thành công tốt đẹp . Tốt đẹp không những trên khía cạnh nghệ thuật ( tranh đẹp), và kinh tế( nhiều người mua tranh với giá cao) mà còn tốt đẹp trong ý nghĩa . Qua việc nêu rõ một cách tự hào danh tính ngôi trường xưa, nơi các họa sĩ đã được truyền dạy và thành danh : Trường Quốc Gia Cao Đẳng Mỹ Thuật SAIGON , các họa sĩ đã gợi nhớ, vinh danh công lao và giá trị của trường học nói chung trong một nền giáo dục khai phóng và nhân bản đã đào tạo nhiều lớp người có tài năng thật sự được trọng nể ở khắp nơi trên thế giới.
Với sự thành công tốt đẹp đó xin gởi lời chúc mừng đến họa sĩ Chế Hoà . Chúc Hoà tiếp tục thành công trong sự nghiệp của mình, nghiệp tay mặt cũng như nghiệp tay trái !
Hầu mặc Hưng